امروزه می بینیم که برای بسته‌بندی و نگهداری نوشیدنی ها و مواد غذایی تا حد امکان از ظروف پلاستیکی استفاده می شود. این موضوع باعث شده که کم تر نگران شکسته شدن محصولات هنگام خرید یا استفاده از آن ها باشیم.
یکی از موادی که در صنعت برای ساخت بطری های پلاستیکی از آن استفاده می شود، پت یا PET نام دارد. برای شکل دهی به این مواد از قالب هایی به اسم قالب پت استفاده می شود. ما قصد داریم در مقاله‌ی پیش‌ِ‌رو درباره‌ی این قالب‌ها صحبت کنیم.
معرفی قالب پت
واژه ی پت یا PET در واقع مخفف کلمه ی پلی اتیلن ترفتالات است. از این ماده ی پلاستیکی برای ریخته گری تزریقی یا دَمشی استفاده می شود. به قالبی که ماده ی پت درون آن ریخته می شود تا شکل محصول دلخواه را به خود بگیرد، قالب پت گفته می شود.
محصولاتی که با استفاده از پت تشکیل می شوند در مقابل فشار، ضربه و تغییر شکل مقاوم هستند. همچنین ظاهر شفاف و درخشنده ای داشته و هیچ بوی بدی ندارند. معمولا برای افزایش کیفیت این محصولات از سیستم خنک کننده‌ی حوضچه ای در پشت قالب PET استفاده می شود.
همچنین خود قالب را به صورت آینه ای صیقل کاری می‌کنند تا طول عمر آن افزایش یابد. جنس این قالب ها اغلب فولاد یا آلومینیوم است. قالب PET به صورت عمده در صنعت نگهداری مواد غذایی و نوشیدنی ها استفاده می شود.
![قالب پت چیست؟]()
کاربرد قالب پت
از آنجا که قالب های پت انعطاف‌پذیرند و محصولات مستحکمی برای ما تولید می کنند، در صنعت غذا و نوشیدنی کاربرد زیادی دارند. برخی از این کاربردها عبارتند از:
- تولید انواع بطری برای نگهداری آب، آب میوه ها، لبنیات و انواع نوشیدنی؛
- نگهداری و حمل و نقل نوشیدنی ها و انواع مواد غذایی؛
- تولید محصولات مخصوص نگهداری انواع حبوبات؛
- بسته بندی و نگهداری مواد غذایی مثل عسل، مربا و ... به جای استفاده از محفظه های شیشه ای.
انواع قالب پت
قالب های پت را می توان از نظر وزن، دهانه، نحوه‌ی استفاده، نحوه ی ساخت و گزینه‌های مختلف دیگر دسته‌بندی کرد؛ اما مهم ترین دسته‌بندی آن ها براساس دمای پلاستیک استفاده شده در آن ها و نحوه ی شکل دهی به محصول انجام می شود. در این بسته‌بندی ما قالب های پت را به دو دسته ی قالب راهگاه (یا مسیر) گرم و قالب راهگاه سرد تقسیم می کنیم.
1- قالب راهگاه گرم
این قالب ها مواد پلاستیکی از نوع پت را از نازل دستگاه تزریق به سمت مکان شکل گیری محصول هدایت می کنند. این قالب باید به شکلی باشد که مواد پت در آن کمترین افت دمایی را داشته باشند و افت فشار نیز در آن ها به حداقل برسد.
![قالب پت]()
2- قالب راهگاه سرد
در این نوع قالب، مسیر هدایت مواد پت تا مکان شکل‌گیری محصول تراشیده می شود تا ماده در این مسیر جریان پیدا کند. این روند با افت دمای مواد پلاستیکی همراه است، زیرا در آن برای خنک‌کردن محصول از جریان آب سرد استفاده می شود. جداسازی محصول از این نوع قالب بسیار ساده است و کم ترین ضایعات را به همراه دارد. همین موضوع باعث کاربرد گسترده ی این نوع قالب PET در صنعت شده است.
البته این دو نوع قالب PET در ریخته‌گری از نوع تزریقی استفاده می شوند. یک نوع قالب PET پرکاربرد دیگر در صنعت قالب بادی است. در ریخته گری به روش دمشی یا بادی از دستگاه های بادکن استفاده شده و دیگر مواد پلاستیکی در قالب تزریق نمی شوند.
قالب بادی به گونه ای ساخته شده است که با اِعمال فشار در آن، ماده ی پت به‌سرعت شکل قالب را به خود می گیرد. معمولا میزان فشاری که در این نوع قالب ها اعمال می شود حدود 30 بار است.
مزایا و معایب قالب PET
مزایا
1. وزن کم
محصولی که با قالب PET ساخته می شود در مقایسه با محصولات شیشه ای حدود 90 درصد سبک تر است. این موضوع باعث محبوبیت پت در صنعت مواد غذایی از نظر حمل و نقل شده است. جالب است بدانید که با استفاده از قالب PET در ریخته گری تزریقی، هیچ ماده اولیه ای هم هدر نمی رود.
2. زیبایی و کارآمد بودن
شفافیت و درخشندگی محصولاتی که با استفاده از قالب PET ساخته می شوند باعث شده که این محصولات مشتریان را به خود جذب کنند. معمولا با برچسب زدن و چاپ طرح های تبلیغاتی روی این محصولات، زیبایی آن ها دو چندان می شود. همچنین می توان با استفاده از قالب های پت متنوع، بطری های گوناگون و خلاقانه ای ساخت.
3- امنیت محصول
محصولی که با استفاده از قالب PET ساخته می شود، دارای خصوصیات مکانیکی مفیدی مثل مقاومت در برابر ضربه و حرارت است. نشکن بودن این محصولات باعث محبوبیت زیاد آن ها در صنعت مواد غذایی برای نگهداری، حمل و نقل و مصرف انواع نوشیدنی ها شده است.
معایب
1. نیاز به روش ها و ابزار مختلف برای ساخت قالب
در حالی که استفاده از تکنیک ها و ابزار حرفه ای باعث بالا رفتن کیفیت قالب می شود، اما این موضوع می تواند جزء معایب قالب PET محسوب شود. استفاده از این روش ها، نیازمند منابع مختلف و هزینه های زیادی است. همچنین مهندسان و طراحان زیادی باید برای ساخت این قالب ها با یکدیگر همکاری کنند تا کیفیت مطلوب حاصل شود.
2. محدودیت های زیاد در هنگام تولید
برای ساخت قطعات پلاستیکی مثل بطری لازم است که کار با دقت زیادی انجام شود. جلوگیری از ایجاد خراش یا لبه های تیز، حفظ ضخامت یکسان در تمام جداره ی محصول و مراقبت زیاد از محصول هنگام خنک‌سازی آن از جمله نکاتی هستند که هنگام استفاده از قالب PET باید به آن ها توجه زیادی داشت.
![ساخت قالب پت]()
نحوه ی ساخت قالب پت
در ساخت قالب پت عواملی مثل کیفیت محصول نهایی، طول عمر قالب، زمان چرخه ی شکل‌گیری محصول و پایداری قالب تزریق اهمیت زیادی دارند. ما در این بخش توضیح داده ایم که چگونه می توان با در نظر گرفتن نکات لازم، قالبی با/کیفیت و ایده آل ساخت.
1- آماده‌سازی مواد اولیه
انتخاب ماده ی اولیه ی با‌کیفیت در ساخت قالب پت اهمیت زیادی دارد. این ماده که معمولا فولاد یا آلیاژی از آن است، باید ماندگاری و استحکام زیادی داشته باشد تا قالب ساخته شده هنگام تولید و شکل‌دهی به محصولات دچار فرسایش نشود.
همچنین این مواد باید در برابر زنگ‌زدگی مقاوم باشند و به‌خوبی صیقل کاری شوند؛ زیرا شفافیت محصول نهایی تا حدود زیادی به این عوامل بستگی دارد. علاوه بر این، در کف قالب باید از موادی استفاده شود که طول عمر بالایی دارند. برای این کار معمولا کف قالب را از نوع LKM استاندارد انتخاب می کنند.
2- طراحی قالب
ساختار قالب باید به ساده ترین شکل ممکن طراحی شود تا ماده‌ی پت به‌خوبی در آن جریان پیدا کند و پس از تولید، تمیز کردن و نگهداری آن به‌راحتی انجام شود. همچنین در طراحی و ساخت قالب PET باید به تعبیه ی سیستم خنک‌کننده توجه شود.
این سیستم را تا حد امکان با قطری بزرگ طراحی کنید تا آب خنک بیشتری در آن جریان پیدا کند و میزان تولید محصول و طول عمر قالب را بالا ببرد. همچنین سعی کنید این سیستم تا حد امکان به سطح قالب نزدیک باشد.
3- طراحی یا تهیه سیستم راهگاه گرم
این سیستم به شما اطمینان می دهد که تعادل و پایداری ماده‌ی تزریق شده در قالب حفظ شود. همچنین افت دما و فشار توسط این سیستم کنترل می شوند. Husky یکی از معروف ترین برندهای تولید سیستم راهگاه گرم است.
![قیمت قالب پت]()
4- ساخت قالب در کارخانه
زمانی که کار طراحی شما به پایان رسید و نمونه ی سه‌بعدی دیجیتالی یا فیزیکی طرح خود را تایید کردید، نوبت به عملی کردن طرح می رسد. ساخت قالب پت در کارخانه های قالب‌سازیِ وابسته به صنعت پلاستیک انجام می شود. مهندسان با استفاده از ابزار مخصوص و با در نظر گرفتن شرایط تعیین شده توسط طراح به ساخت این قالب ها اقدام می کنند.
قیمت قالب پت
قیمت قالب پت بستگی به عامل‌های مختلفی دارد. برای مثال قیمت قالب پتی که برای ریخته گری تزریقی استفاده می-شود با قالبی که در ریخته گری دمشی کاربرد دارد متفاوت است. همچنین این قالب ها اندازه های متفاوتی دارند و بزرگ و کوچک بودن بطری ها روی قیمت آن ها تاثیر مستقیم دارد.
از دیگر عوامل تاثیرگذار بر قیمت قالب پت، کاربرد محصولی است که برای آن ساخته می شود. برای مثال، قالبی که برای بطری دوغ استفاده می شود با قالب مربا و عسل تفاوت دارد و این تفاوت در قیمت آن ها هم تاثیر می گذارد. شما می توانید برای کسب اطلاعات دقیق راجع به قیمت این قالب ها، با فروشندگان این قالب ها تماس بگیرید.
قالب پت، قالبی است که برای شکل‌دهی به مواد پلاستیکی از نوع پلی اتیلن ترفتالات استفاده می شود. محصولی که در این قالب ها شکل می گیرد، شفاف، درخشنده و مستحکم است. این موضوع باعث کاربردی شدن قالب PET در صنعت نگهداری مواد غذایی شده است.
همچنین استفاده از پلاستیک به جای شیشه در بسته‌بندی نوشیدنی ها، باعث کاهش وزن چشمگیر آن ها می شود. روند ساخت این قالب های فولادی حرفه ای و پیچیده است؛ اما همین موضوع باعث تنوع‌پذیری و کیفیت عالی محصولات شده است.
:reference
www.e-proplast.eu