سالهای زیادیست که صنعت پلاستیک جایگاه مهمی در بازار برای خود ایجاد کرده است. انواع و اقسام وسایلی که قبلا به صورت فلزی و با وزن زیاد ساخته میشدند، امروزه به شکل پلاستیکی به وفور یافت میشوند. این گسترده بودن محصولات پلاستیکی باعث شده که روز به روز صنعت پلاستیک پیشرفت کند و جزئیات بیشتری به کار خود بیفزاید.
برای مثال، این روزها بیشترِ ظروف و وسایل پلاستیکی که میبینیم، دارای طراحیهایی حرفهای و ظریف هستند. تا به حال فکر کردهاید چگونه این طرحها روی پلاستیک شکل میگیرند و برای آنها از چه نوع قالبی استفاده میشود؟ معمولا برای این کار از قالبهایی به اسم قالب کشویی استفاده میشود. اگر کنجکاو هستید که بیشتر در این باره اطلاعات کسب کنید، حتما این مقاله را مطالعه کنید.
قالب کشویی چیست؟
در صنعت تزریق پلاستیک پس از اینکه پلاستیک ذوب شد، برای شکل دادن به پلاستیک مذاب از قالبهای فولادی استفاده میکنند. پلاستیک پس از اینکه شکل قالب را به خود گرفت، سرد شده و محصول نهایی ما خارج میشود؛ اما همیشه کار به این راحتیها نیست.
خیلی اوقات محصولات دارای ریزه کاریها، فرورفتگیها یا موانعی هستند که خارج کردن محصول از قالب را برای ما سخت میکنند. مهندسان برای حل این مشکل، به صنعت تزریق پلاستیک راه حلی پیشنهاد کردند و آن قالب کشویی بود. قالبهای کشویی را معمولا در یک یا دو طرف جانبی قالب قرار میدهند.
این قالب بخشی متحرک دارد که به صورت افقی و کشویی باز و بسته میشود. این قابلیت زمانی که ما نمیتوانیم محصول را به صورت عمودی از قالبش جدا کنیم خیلی به درد میخورد.
در واقع قالب کشویی باعث میشود دو سمت اصلی قالب به صورت افقی باز شوند و خارج کردن محصول از قالب برای ما ساده شود. شاید بعد از خواندن این توضیحات هنوز هم برای شما ابهاماتی وجود داشته باشد یا اینکه بپرسید منظورمان از دو سمت اصلی قالب چیست. برای برطرف کردن این ابهامات، بیایید اول کمی با ساختار قالبهایی که با آنها سر و کار داریم آشنا شویم.
قالبی که ما از آن برای تزریق پلاستیک استفاده میکنم قالب دایکست نام دارد. این قالب دو قسمت یا دو کفهی اصلی دارد. یکی از آنها ثابت بوده و به عنوان کفهی پوشش دهنده شناخته میشود. قسمت دیگر نیز بخش متحرک قالب نام دارد.
تزریق پلاستیک از داخل سوراخ روی کفهی ثابت صورت میگیرد و در بخش متحرک، راهگاههای تزریق وجود دارند. قالبهای کشویی که ما در این مقاله روی آنها تمرکز داریم نیز به این بخش متحرک مربوط میشوند. همانطور که گفتیم این قالب در زمانهایی به کار ما میآید که محصول مورد نظر ما شیارها یا ریزهکاریهایی داشته باشد.
در واقع قالب کشویی است که داشتن نقش و طرح جانبی را برای قطعههای ما مقدور میسازد. این قالب هنگام خروج محصول به عقب رفته و قالب دایکست برای خروج محصول باز میشود. البته دقت داشته باشید که قبل از آن باید حتما قطعهی کشویی بسته شده باشد.
کاربرد قالبهای کشویی
به احتمال زیاد با محصولات پلاستیکی مواجه شدهاید که در آنها ریزه کاریهای انجام شده است. برای مثال، در ظرفهای یکبار مصرف میبینیم که روی پلاستیک شیارها یا طرحهای فرو رفتهای وجود دارند. این کار را ابزاری مثل قالب کشویی برای ما میسر میکند.
در واقع به احتمال زیاد هر نوع سوراخ، فرورفتگی، شیار، برجستگی و هر نوع جزئیات مشابه دیگری که در محصولات پلاستیکی کوچک و بزرگ میبینید با استفاده از قالبهای کشویی ساخته میشوند.
انواع قالب کشویی
قالبهای کشویی، بخشی اصلی و مرکزی به اسم هسته (core) دارند. معمولا متفاوت بودن قالبها بستگی به نوع باز شدن و کشیده شدن هستهی آنها دارد، وگرنه همهی قالبهای کشویی از نظر ساختاری تقریبا ساختاری یکسان دارند. ما در این بخش سه نوع مکانیزمی که از طریق آنها قالب کشودار باز میشود را توضیح دادهایم تا شما با انواع این قالبها آشنا شوید.
1. قالب کشویی از نوع دستی
باز شدن این نوع قالب توسط نیروی انسانی صورت میگیرد. استخراج محصول در این روش میتواند به صورت مستقیم و یا با استفاده از ابزار جانبی انجام شود. ایراد این نوع قالب، احتیاج زیاد به نیروی انسانی و توانایی محدود در باز کردن آنهاست.
به همین خاطر، این نوع قالبها برای محصولات بزرگ پیشنهاد نمیشوند. با این حال سادگی تولید و ساختار سادهی آنها باعث شده که در صنعت کاربرد داشته باشند. همچنین گاهی یک دستگاه یا ابزار نمیتواند محصول را دقیقا آنگونه که ما میخواهیم تولید کند و لازم است قالب حتما به صورت دستی باز شود.
2. قالبهایی که با استفاده از موتورهای چینی باز میشوند.
نیروی این موتورها برای استخراج محصول بسیار زیاد بوده، به همین دلیل بازده بسیار بالایی دارند. همچنین کار با چنین قالبهایی بسیار ساده است و به صورت گسترده مورد استفاده قرار میگیرند.
3. قالبهای از نوع هیدرولیکی
در این نوع، قالبها به سیلندرهای هیدرولیکی تکیه داده میشود. در این نوع استخراجِ محصول از قالب نیز، نیروی دستگاه زیاد بوده و کشیدن محصول تا فاصلهی زیادی ممکن است. در این نوع قالب از مایعاتی با فشار بالا استفاده میشود تا انتقال هستهی قالب را سادهتر سازند. روند کار با این قالبها کمی سخت است و وابستگی زیادی به نیروی هیدرولیکی دارند، به همین خاطر در مقیاس گسترده از این نوع قالبها استفاده نمیشود.
نحوهی ساخت قالب کشویی
حالا که با قالبهای کشودار و انواع آن آشنا شدید، بیایید ببینیم طراحی و ساخت قالب کشویی چگونه صورت میگیرد. نکتهای که در ساخت قالب کشویی اهمیت دارد و آن را از سایر قالبها متمایز میکند، جزئیات و ریزهکاری محصولات پلاستیکی است.
ما به این جزئیات و فرو رفتگیها در صنعت اصطلاحا undercut یا برش زیرین میگوییم. از آنجایی که ایجاد این برشها در ساخت قالب کشویی معمولا پرهزینه است، طراحی این بخشها باید با حساسیت زیادی صورت بگیرد. به همین دلیل است که معمولا قیمت قالب کشودار هم بیشتر از سایر قالبهای تزریق پلاستیک است.
نکتهی دیگری که در ساخت قالب کشودار باید به آن توجه داشته باشید این است که یک قالب کشویی باید بهخوبی باز و بسته شود و کاملا با اندازهی قالب دایکست ما مطابقت داشته باشد. هستههای قالب کشودار طی عملیات تزریق پلاستیک محکم بسته میشوند تا پلاستیک شکل برشهای زیرین آنها را به خود بگیرد. سپس لازم است که قالب بادقت پس از شکل گرفتن محصول باز شود تا بتوانیم قطعه را خارج کنیم.
قالبهای کشویی در حرفهی ریخته گری تزریقی و تزریق پلاستیک مورد استفاده قرار میگیرند. بهطور خلاصه کاربرد آنها این است که به ما در استخراج محصولات پلاستیکی از قالبهای دایکاست کمک کنند.
گاهی محصولات به خاطر داشتن جزئیات و فرورفتگیهای خاص خود به صورت عمودی از قالب دایکست خارج نمیشوند و ما ناچار خواهیم شد قطعه را به صورت افقی خارج کنیم. برای این کار لازم است از قالبهای کشویی استفاده کنیم. ما در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با این قالبها و انواعشان آشنا کنیم. همچنین نکاتی را بیان کردیم که برای طراحی و ساخت قالبهای کشودار لازم است تا بتوانید درک بهتری از آن پیدا کنید.