با پیشرفت علم و تکنولوژی و نیاز بازار به ساخت قطعات روز به روز فناوری‌های دنیا جدیدتر می‌شود. از جمله این فناوری‌ها ساخت قالب‌های گوناگون به وسیله دستگاه است. در این مقاله به مقایسه قالب دایکاست با قالب تزریق پلاستیک می‌پردازیم.
قبل از اینکه به تفاوت قالب دایکاست با قالب تزریقی بپردازیم خوب است در مورد این قالب‌ها اطلاعات بیشتری را کسب کنیم. در ادامه همه این موارد را با هم بررسی می‌کنیم.
قالب دایکاست چیست؟
ساخت قالب دایکاست به کمک فلز مذاب تحت فشار انجام می‌شود. یعنی فلز داغ و مذاب را با فشار زیاد داخل قالب ریخته و بعد از اینکه سرد شد، آن را از قالب بیرون می‌آورند.
قالب تزریقی چیست؟
روش ساخت قالب تزریق پلاستیک درست مانند دایکاست بوده و تفاوت آنها در نوع مواد ریخته شده است. در این قالب به جای فلز از پلاستیک هنگام تزریق استفاده می‌کنند. در مقاله " قالب گیری تزریقی چیست؟ " به صورت کامل به توضیح درباره قالب تزریقی پرداختیم.
![تفاوت قالب دایکاست با قالب تزریقی]()
تاریخچه قالب دایکاست
تاریخچه تولید و به کارگیری قالب دایکاست به اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 در آمریکا برمی‌گردد. این سال‌ها اوج رشد و شکوفایی صنعت در امریکا بود و صنعتگران این کشور با تزریق مواد مذاب به درون قالب‌های دایکاست شروع به تولید قطعات کردند.
خیلی زود این فرآیند در جهان شناخته شد و برای ساخت قطعات مربوط به خودروسازی یا ساخت هواپبما کاربرد پیدا کرد. در حال حاضر تکنولوژی طراحی سه بعدی در این سیستم استفاده می‌شود و امکان تولید قطعه‌های هندسی با پیچیدگی‌های زیبا فراهم شده است.
خصوصیات ساخت قطعات آلومینیومی با استفاده از دایکاست:
-
توانایی تولید و قالب ریزی قطعات با ضخامت 1.5 میلی متر تا 15 میلی متر
-
تولید قالب در وزن‌های 100 گرم تا چندین کیلو
-
توانایی تولید قطعات فلزی با تعداد و تیراژ بالا
-
قطعاتی که با این روش تولید می‌شوند از کیفیت بسیار خوبی برخوردار هستند.
-
مراحل پلیسه، سنگ زنی و سوراخ زنی در قالب دایکاست حذف شده است. این امرموجب کاهش زمان تولید می‌شود.
-
زمان صرف شده برای تولید در این روش بسیار کم است و هزینه مراحل تولید را کاهش می‌دهد.
-
مس، آلومینیوم و فولاد حرارت دیده از جمله مواد استفاده شده در این قالب‌ها هستند.
-
قابلیت تحمل فشار زیاد و دمای بسیار بالا از جمله خصوصیات قالب‌های تولیدی در روش دایکاست است.
-
کیفیت مناسب و یکنواخت
-
امکان تولید تیغه یا شیار کوچک در این روش وجود دارد.
انواع مختلف قالب دایکاست:
![قالب دایکاست هات چمبر]()
هات چمبر( فضا یا اتاق گرم)
در‌هات چمبر، ذوب مواد درون محفظه صورت گرفته و با استفاده از جک به داخل قالب انتقال داده می‌شود. در نتیجه این دستگاه بیشتر برای تولید همیشگی و مداوم مناسب است و نوع قالب استفاده شده باید مطابق با مشخصات کلی دستگاه باشد.
![قالب دایکاست کلد چمبر]()
کلد چمبر( فضا یا اتاق سرد)
در این دستگاه مواد درون بوته ذوب می‌شود و با کمک ربات یا دست به سیلندر ریخته شده و با فشار جک به داخل قالب منتقل می‌شود. هنگام طراحی قالب برای دستگاه کلد چمبر باید قالب با ابعاد و اندازه متناسب سیلندر‌ها تهیه شود.
اختلاف این دو دستگاه بیشتر در مسیر وروی مواد مذاب به داخل آنها است. شما می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به مقاله " انواع دستگاه دایکاست و کاربرد آنها " مراجعه کنید.
تاریخچه قالب تزریق پلاستیک
برای مقایسه قالب دایکاست با قالب تزریق پلاستیک در ابتدا با دایکاست آشنا شدید. حالا نوبت آن رسیده تا قالب تزریق پلاستیک را هم بهتر بشناسیم.
قالب‌ریزی به روش تزریق پلاستیک نیز مانند قالب دایکاست به اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 برمی‌گردد. از آن زمان تا به امروز این روش همواره با سایر فناوری‌ها رشد و توسعه پیدا کرده و به آنچه ما اکنون می‌بیبنیم رسیده است. در این دستگاه نیز پلاستیک مذاب به داخل قالب ریخته شده و در آن را می‌بندند، بعد از اینکه سرد شد قطعه پلاستیکی تولید شده را از قالب جدا می‌کنند.
![مقایسه ساخت قالب دایکاست با ساخت قالب تزریق پلاستیک]()
انواع مختلف قالب تزریق پلاستیک
قالب پلاستیک به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از: قالب تزریق پلاستیک با راهگاه سرد و قالب تزریق با راهگاه گرم. اما شاید بپرسید راهگاه چیست؟ راهگاه مسیر یا کانالی است که جریان مواد مذاب پلاستیک را از خروجی بوش به داخل حفره هدایت می‌کند. برای آشنایی بیشتر با این مبحث به شما پیشنهاد می‌کنیم مقاله " تفاوت تزریق پلاستیک راهگاه سرد و گرم" را حتما مطالعه کنید.
قالب پلاستیک راهگاه سرد
آنچه که این سیسیتم را متمایز می‌کند خنک کنندگی آن است. در این دستگاه به طور مرتب بعد از هر بار تزریق پلاستیک، راهگاه یخ زده و با قطعه تولیدی از داخل قالب به بیرون می‌پرد.
این قالب‌ها دارای 2 یا 3 صفحه هستند و برای تزریق مواد پلاستیکی به داخل قالب از نازل استفاده می‌کنند. مسیری را که به شیارهای قالب یا حفره‌های آن می‌رسد با مواد پر می‌کنند، راهگاه مواد را به داخل منتقل می‌کند و سیستم قالب خنک می‌شود.
این سیستم ارزان و مقرون به صرفه است و برای تولید قطعات پلاستیکی با تعداد زیاد کاربرد دارد. همچنین در کمترین زمان ممکن می‌توان رنگ مواد را تغییر داد. اما در این سیستم مصرف پلاستیک بالا بوده که موجب افزایش ضایعات و قیمت بالای قطعات می‌شود.
قالب پلاستیک راهگاه گرم
قالب راهگاه گرم در دهه 60 میلادی ابداع شد و در دهه 90 کاربرد بسیار زیادی پیدا کرد. در این روش برای گرم کردن قالب‌ها از سیستم "منیفولد" برای تنظیم درجه حرارت استفاده می‌کنند. این دستگاه مواد ذوب شده را بین نازل‌ها پخش کرده و سوراخ قالب‌ها را پر می‌کند. در یک صفحه دیگر سیستم گرما در طول مراحل قالب گیری ثابت بوده و بعد از اتمام مراحل قالب باز می‌شود.
برای مقایسه قالب دایکاست با قالب تزریق پلاستیک خوب است مزیت استفاده از قالب راهگاه گرم را هم بدانید که عبارتند از:
-
فرآیند تولید در این سیستم بسیار سریع است.
-
ضایعات کمتری تولید می‌شود.
-
قطعات تولید شده با این روش طول عمر بالایی دارند.
-
هزینه اولیه در این سیستم برای تولید قالب بالا است.
مقایسه ساخت قالب دایکاست با ساخت قالب تزریق پلاستیک
به طور کلی تفاوت قالب دایکاست با قالب تزریقی را می‌توان به صورت زیر برشمرد:
فرآیند ساخت قطعات با دایکاست و قالب تزریق پلاستیک
قبل از اینکه قالب استیل را درون دستگاه ببندند، مواد چربی را داخل آن اسپری می‌کنند. این ماده نه تنها موجب تنطیم دما می‌شود، بلکه خارج کردن قطعه از قالب را راحت تر می‌کند. برای اینکه مواد فلزی شکل قالب مورد نظر را بگیرد آن را به صورت داغ و مذاب با فشار بسیار زیاد به داخل قالب می‌ریزند. قالب را به وسیله آب و با اسپری کردن سرد می‌کنند. سپس قالب را باز کرده و قالب آماده شده را از داخل آن بیرون می‌آورند.
![مقایسه قالب دایکاست و قالب تزریق پلاستیک]()
اما فرآیند ساخت قطعات با تزریق پلاستیک به صورت زیر است:
-
قرار دادن و محکم کردن قالب مورد نظر درون دستگاه
-
تزریق پلاستیک با فشار بسیار بالا درون قالب
-
سرد شدن قالب و باز کردن آن
-
خروج قطعه آماده شده از درون قالب
برای مقایسه قالب دایکاست با قالب تزریق پلاستیک می توان گفت فرآیند این دو دستگاه، کاملا شبیبه به هم است و تنها تفاوت قالب دایکاست با قالب تزریقی در نوع موادی است که به داخل دستگاه تزریق می‌کنند. به این معنا که در قالب دایکاست از استیل یا آلومینیوم مذاب استفاده کرده در حالیکه در قالب پلاستیک از پلاستیک ذوب شده و بسیار داغ برای ساخت قالب کمک می‌گیرند.
مزایا و معایب قالب دایکاست و قالب تزریق پلاستیک
همانطور که تا کنون متوجه شدید مهمترین تفاوت قالب دایکاست با قالب تزریقی مربوط به جنس ماده تزریق شده بود اما در کنار این امر هرکدام از این روش‌ها مزایا یا معایبی دارند که در ادامه مقاله با آن آشنا می‌شوید .
مزایای ساخت قالب با روش دایکاست:
-
می توان از جزییات زیبا و ریز در طراحی و تولید قطعات استفاده کرد.
-
توانایی تولید با سرعت زیاد با صرف کمترین زمان
-
توانایی تولید قالب با اشکال پیچیده همزمان با تلورانس بالا
-
با ساختن قطعات با این روش امکان افزایش نرخ تولید وجود دارد.
-
در این دستگاه‌ها استفاده از پولیش بسیار کم و نزدیک به صفر است.
مزایای ساخت قالب با روش تزریق پلاستیک:
-
توانایی تولید قطعات و کالاهای بیشتر در زمان کمتر
-
استفاده از فیلر یا پرکننده برای استحکام بیشتر محصولات
-
طراحی‌های منعطف و زیبا
-
عملکرد بالای دستگاه
-
قابلیت کاربرد چند ماده خام اولیه در مسیر تولید
-
کارآمد بودن محصول نهایی.
خوب تا اینجای مطلب تا حدودی به مقایسه قالب دایکاست با قالب تزریق پلاستیک پرداختیم. اما خوب است معایب هر دستگاه را نیز بدانید:
معایب استفاده از قالب دایکاست
-
در ساخت قالب با این روش فقط می‌توان از یک نوع مواد خام اولیه با قابلیت مذاب شدن استفاده کرد.
-
هزینه تولید قالب در سیستم دایکاست بالا است.
-
وزن ریخته‌گری باید 30 گرم یا کمتر از 600 میلی متر باشد.
معایب استفاده از قالب تزریق پلاستیک
از آنجایی که بیشتر محصولات تولید شده با این روش طراحی بسیار ریز و دقیق دارند، هزینه ساخت قالب ایده‌آل و بی‌نقص بسیار بالا است.
در مقایسه قالب دایکاست با قالب تزریق پلاستیک از لحاظ قیمت، قطعات تولید شده به روش دایکاست قیمت بالاتری دارند.
برای ساخت قطعات از جمله قطعات صنعتی می‌توان هم از قالب دایکاست استفاده کرد و هم از قالب تزریق پلاستیک.
اگر قصد شما این است که قیمت نهایی و هزینه تولید قالب ارزان‌تر باشد، استفاده از روش تزریق پلاستیک انتخاب بهتری است، هرچند امکان دارد تهیه دستگاه تزریق پلاستیک و سایر تجهیزات از قیمت بالایی برخوردار باشد.
اما اگر هزینه بالای تولید برای شما مهم نیست و طراحی قطعه نیاز به دقت زیادی دارد، یا قصد دارید قطعات پیچیده و متنوع را در زمان کمتری تولید کنید و حتی اگر قطعه مدنظر شما ساده بوده اما دوام و ماندگاری آن برای شما مهم است روش دایکاست بهترین انتخاب می‌باشد.
سخن پایانی
در این مطلب به تفاوت قالب دایکاست با قالب تزریقی پرداختیم. به طور کلی قالب تزریق پلاستیک و دایکاست تاثیر بسیار زیادی در ساخت قطعات با کیفیت بالا دارند. بیشتر محصولات فلزی، برنج یا استیل به وسیله دایکاست تولید می‌شوند و لوازم پلاستیکی از جمله اسباب بازی‌های کودکان مانند لگو و لوازم پلاستیکی خودرو محصول قالب تزریق پلاستیک هستند. هرکدام از این روش‌ها مزایا و معایبی دارند که انتخاب را برای خریداران آسان می‌کند.